Cenabı Rabbul alemiyn Hacc suresi.ayet.24.te Mealen şöyle buyurmaktadır: *** Şüphesiz benim Namazım da, Kurbanımda, yaşayışım ve ölüşüm de , hiç bir ortagı olmayan , Alemlerin rabbı olan Allah (cc) içindir. ***
KURBAN: Manen yaklaşmak, yakın olmak ve müşavir olmak gibi anlamlara gelir. İslami bir terim olarakta KURBAN: Allahı Tealaya ibadet niyetiyle muayyen bir vakitte, hususi bir hayvanı kesmeye KURBAN denir.
Dinimiz İslam, İnsanın Allahtan başkasına kul olmasını yasaklayanondan başkasına ibadet etmeyi –ubudiyeti kabul etmeyen , inanç ve düşüncesinde Allah nizamının dışına çıkmayan bir bilgiyi, ögretiyi bizlere aşılar ve özellikle İlahi emirler Amellerimizde ihlaslı olmamızı İmanımızın geregi olarak görür…
İnandıgımız Yüce Dinimiz İslam, bazı gün ve geceleri, olayların olmasına sebep olan o ulvi hadiselerden dolayı inananlar için Rahmet ve Magfiret vesilesi kılmış , O gün ve gecelede İmanlarımızı tabir caizse tekrar yenilemeyi tavsiye buyurmuştur.
Bu Mübarek günlerden biriside Peygamber efendimizin (sav) bir hadisinde mealen buyurdugu şekliyla: ** Allah katında günlerin en hayırlısı Kurban Bayramının ilk günüdür. (Et Tac.c.2.s.142) ** Bu Mübarek Hadisi Şerifle ifade edilen Kurban Bayramının, Kurbanın bu derece önemi büyüktür bizler için…
Zira bu günler, dünyanın her tarafından renk ve dilleri ayrı olmalarına ragmenkalpleri bir ideal için çarpan, bir olan milyonlarca Müslümanın , Allahın emri dogrultusunda Buyur Allahım buyur Maddemle, manamla, Evlat ve mal kaygısından kurtulmuş olarak huzurundayım diyerek, Beytullah etrafında mahşer hayatını sembolik olarak canlandırdıgı, Yalın ayak, başı açık olarak, Mevkii ve makamını bir tarafa bırakarak pervaneler misali dolaşa dolaşa allahın ilahi emirlerinin gerçekleştigi bir gündür. Aynı zamanda bu mübarek günler, İslam kardeşliginin , VAHDETİNİN ve yardımlaşmasının tekrar hatırda tutulmasına yardımcı olacak önemli bir gündür.
Hz. Zeyd bin Erkam (ra) dan gelen bir rivayette, Ashabı Kiram sordular: ‘’ Ya Rasulullah, nedir bu Kurbanlıklar (Niçin Kurban kesmekle emrolunduk ?)
Allah Rasulü (sav) şöyle buyurdu: ** Kurban , babanız Hz. İbrahim’in başlattıgı bir ibadettir..**
Peki Ya Rasulullah , Kurban kesme ibadetinde bize sevap var mıdır ?
** HER KILI İÇİN BİR BİRİM SEVAP VARDIR. **
Ya yünü olan hayvan için ?
** Yünü olan hayvan için de HER TÜYÜNE BİR BİRİM SEVAP VARDIR. -İbni Mace **
Bir başka Hadisi Şerifta Efendimiz (sav) şöyle buyurmaktadır: ** İnsanoglu Kurban bayramı günlerinde, Allah katında KURBAN KESMEKTEN daha sevimli bir Âmel yapmadı.İbni Mace. **
** Kurbanlarınız, Kıyamet gününde boynuzları, tırnaklarıve kılları ile Allahın (cc) huzuruna gelecek, çok iyi biliniz ki kurbanlarınızın kanı yere düşmeden kurban ibadetiniz, Allah katında varacagı mekana yükselir. İbni Mace. **
Birde bunun aksi durumu düşünecek olursak, Yani gerekl imkanlara sahip oldugu halde, Kurban kesmeyenleri de Peygamber efendimiz (sav) Mealen şu şekilde uyarıyor: ** Sizden birinin KURBAN kesecek mali gücü bulunurda kurban kesmez ise, bizim Camimize yaklaşmasın. İbni Mace.**
Maddi gücünün yerinde olmadıgı bahanesi ile Kurban kesmekten kaçınmadan önce bir yıl içerisinde ne kadar parayı nelere harcadıgımızın hesabını yapmalıyız öncelikle…Hiç bir şekilde DİN ve DİYANETE uymayan gerekli gerksiz insanlıga hiç bir şekilde faydası olmayan harcamalarımız acaba senede kaç KURBAN parası eder hiç düşündükmü ?Kaldı ki KURBAN ibadetinde öncelikle söz konusu olan Allaha Yaklaşma ve yakın olma çabası vardır. Neticede Allahın vermiş oldugu rızkın mini minnacık bir bölümünü Allah için ama sonuçta bizim yararımıza olacak şekilde verebilmek, Kurban edebilmek ne kadar anlamlı bir İbadet şeklidir düşünürsek…
Bu Mübarek günü fırsat bilerek ayrılık, gayrılık, tefrika ve çekişme tohumlarını kalplerimizden silmeli, çıkarmalı, Kardeşçe yaşamanın , yaşayabilmenin çarelerini aramalıyız. Yine burada Peygamber efendimizin reçetesi imdadımıza yetişiyor her zamanki gibi mealen : Birbirinize hediye veriniz, birbirinizi seviniz, sevişiniz ve musafaha edinizki kin ve düşmanlık duygusu kalplerinizden silinsin.**
Bu mübarek Bayramlar, Sevgiyi, kardeşligi ve VAHDETİ meydana getirmiyorsa, keder ve ızdırapların dinmesine vesile olmuyorsa, Dünyanın neresinde olursa olsun Mümin –inanan kardeşlerimizin ızdıraplarını dindirmek için bir çaba, bir gayret içine girilemiyorsa, En önemlisi de insanlar , ALLAHA KURBAN OLMUYOR da Paraya, Kadına, Evlada- çoluk çocuguna, Makam, mevkii ve şöhretine KURBAN oluyorlarsa, Bayramlardan beklenilen feyizin elde edilemeyecegi gayet açıktır…
Aslında birazcık tefekkür etsek , durupta çevremize bir alıcı gözle bakabilsek, Yani Mümince bir bakışla: Bunca emrimize sunulmuşcanlı, cansız nice varlıklar görürüz. En kolayından başlarsak, Sabah kalktıgımızda Elimize yüzümüze çarptıgımız su, Elimiz altındaki bunca yiyecekler,içecekler, giyecekler, evimiz barkımız sahip oldugumuz bunca nimetler Karşısında Yüce Yaratıcıya karşı hamdımızı, şükrümüzü ispat etmek gayesiyle bir takım vazifelerimizin olması kaçınılmazdır. İşte bu yükümlülüklerimizden birisidir KURBAN KESMEK…
Allah rızası için kesilecek vasıfta bulunan bir hayvanı KURBAN etmek Ona karşı yaptıgımız ibadetlerin en güzellerinden birisidir KURBAN KESMEK. Çünkü Peygamber efendimiz (sav) Bu konuda da bizlere örnek ve önder olmuş. Kurban kesme işinde de ne zaman, nasıl ve ne şekilde hareket edecegimize dair bizlere yol göstermiştir. Biz de diyoruzki eger bu dinin Ögreticisi bizlere bu konuyu da talim ettirdiyse bizlere nedeni, niçini, nasılı sormak degil sadece ve sadece ona uymak ve teslim olmak kalıyor. Çünkü bizim adımız MÜSLÜMAN yani TESLİM OLAN … Dolayısıyla bu konuda da İslam Peygamberine söz, fiil ve hareketlerine yani SÜNNETİ SENİYESİNE baglanacagız, baglı kalacagız…
Malımızdan bir kısmını Allah (cc) ugrunda feda edecegiz. Rabbımızın ugrunda bu malımızın hiç bir kıymeti yoktur diyecegiz. Yani kesmiş oldugumuz KURBAN’ın sadece sembolik bir anlamı oldugunu düşünecegiz.
Allah (cc) ugrunda. Sevdiklerimizden vazgeçebilecegimizi göstermiş te olacagız aynı zamanda…
Bilmeliyizki; Kurban ibadetinin ilkini yapan Hz.İbrahim’in (as) Allahın emri oldugu için Sevgili evladı İsmaili (as) KURBAN etmeye karar vermesi neticesinde İhlas ve takvasını belirttigini, bizlere kıssa olarak sunan Cenabı Hakkın *** Muhakkak o bizim salih kullarımızdandı. Saffat suresi.ayet. 11. ** beyanı ile gerçek Müminin , allahın (cc) emirleri dogrultusunda alması gereken gerçek tavrı açıklaması açısından dikkat çekicidir.
Hz. İbrahimin (as) ciger paresini sırf Allahın emri oldugu için KURBAN etmeye hazırlanışı bugünün, Evladına kıyamadıgı için SABAH NAMAZINA kaldırmayan Ana-Babalarına örnek teşkil etmesi gerekir.
Bu nedenle hal ve hareketlerimizi, Allaha kulluk ve davranışlarımızı , İbadet ve taatlerimizi bir daha gözden geçirerek şuurlu, bilinçli ve ne yaptıgını bilen Müslüman sorumluluguyla, mesuliyetiyle hayatımızı, İslam dini dogrultusunda şekillendirmek konusunda hassassiyetimizi bir defa daha gözden geçirmek bizlerin yararınadır diye düşünüyorum…
Bir Meseleyi bilhassa günümüzde özellikle ifade etmek mecburiyetindeyiz. KURBAN Allaha yaklaşmak maksadıyla ve yalnız Allahın rızasını kazanmak maksadıyla kesilir. Allah tan başkası adına hayvan- kurban kesmek HARAMDIR. Bile bile böyle bir harekete tevessül edenleri Sevgili Peygamberimiz mealen şöyle uyarıyor: ** Allahtan başkası namına hayvan kesene Allah lanet etsin.Muslim.Nesai.Ahmed b. Hanbel. ) **
Kurban kesecek olan kimsenin Müslüman olması, hürriyet içinde bulunması ve yolculuk halinde-seferi olmaması yani mukim olması gerekir. Ayrıca bu Müslümanın nisap miktarı malının olması lazımdır. Bizim Mezhep İmamımız İmamı azam Ebu Hanifeye ve İmam Yusufa göre Akıllı ve buluga erme şartı yoktur. Zengin konumunda olan çocuk veya delinin malından velisi Kurbanını keser. Yine Mezhep imamlarımızdan İmam Muhammede göre ise akıl ve buluga ermek şarttır. Fetva da bu görüşe göre verilmiştir. (Fetevayı Hindiyye)
Kurban edilecek hayvanlar, koyun, keçi, sıgır, manda, ve deve dir. Vahşi hayvanlardan kurban kesmek caiz degildir. Koyun ve keçininbir yaşında olanı kurban edilir. Ancak altı ayını doldurmuş olan kuzu annsinden ayırt edilemeyecek kadar gösterişli ve semiz ise kurban edilebilir. Oglak için bu durum geçerli degildir. Sıgır ve Manda nın iki yaşında olanı, Deve nin ise beş yaşında olanı Kurban kesilebilir. Koyun ve keçi bir kişi adına, Sıgır ve Deve ise birden yedi ye kadar olan kişiler adına kurban kesilebilirler. Ancak Niyyet eden kişilerin hepsi de Kurban ibadeti maksadıyla niyyet etmelidirler. Et yeme maksadıyla ortaklıga girilirse hiç birisinin kurbanı yerine gelmiş olmaz. ( Fetevayi Hindiyye)
Kurbanlıklar konusunda Yusuf Kerimoglu Hocaefendi şu bilgileri veriyor: Resul-i Ekrem (sav)’in, „Dört hayvandan kurban olmaz. Bunlar; görmediği sabit olan kör hayvan, hastalığı belli olan hasta hayvan, topallığı zahir olan hayvan ve mezbahaya (kesileceği yere) gidemeyecek derecede zayıf olan hayvan“(Tirmizi,İbni Mace) buyurduğu bilinmektedir.
İki veya bir gözü kör, kulağının ve kuyruğunun tamamı veya çoğu kesik, kurban edileceği yere kadar yürümeye gücü yetmeyen hasta veya zayıf hayvanların kurban edilmesi sahih değildir.(Fetevayi Hindiyye)
Mü’minler kurban için hayvan satın alırken bu vasıflara dikkat etmelidirler. Dolayısıyle kurban edilecek hayvanların bütün azalarının sağlam olması esastır. Ancak boynuzu olmayan veya hadım (iğdiş edilmiş, burulmuş) olan hayvanın kurban edilmesi sahihtir. Aldığınız hayvanı kurban olarak kesebilirsiniz. Bahsettiğiniz hallerin, kurbanın etine herhangi bir zararı yoktur. Kurbanlık hayvanların yaşı ile ilgili olarak Hz. Cabir (ra)’den rivayet edilen hadis-i şerif mealen şöyledir: „İki yaşına girmiş (müsinne) hayvandan başkasını kesmeyiniz. Eğer iki yaşına girmiş hayvan bulamazsanız, cezae durumundaki koyunu kurban edebilirsiniz.“(İbni Mace)
Kurbanlık hayvanın yaşı için seniy kafidir. Seniy; koyunda bir yaşını tamamlayıp ikisine giren, sığırdan iki yaşını tamamlayıp, üç yaşına giren, deveden de beş yaşını tamamlayıp, altı yaşına giren hayvandır.(El Hidaye) Dürer’ul Hükkam’da, „Seniy ve seniyden ziyade olanların hepsinden kurban caizdir. Altı aylık kuyruklu koyundan da sahih olur. Kuyruğu olan koyuna (da’n) denir. Altı aylık koyuna da „cezae“ vasfı verilmiştir. Gösterişli olan altı aylık kuyruklu koyundan Resul-i Ekrem (sav)’in, „Siz senaya ile kurban kesin. Ancak sizden biriniz tokludan altı aylığını (cezae) kurban edebilir“ kavli sebebiyle sahih olur“(Molla Husrev) hükmü kayıtlıdır.(Yusuf KerimogFıkhi Meseleler.)
Bir hususla beraber konumuzu neticelendirelim: Kurban bayramında kesilmek üzere satın alımış olan hayvan eger kesilmez ve Bayram günleri geçerse (Bu günler Zilhiccenin onuncu, on birinci ve on ikinci günleridir-Bayramın bir,iki ve üçüncü günleri.) Bu hayvanın Tasadduk edilmesi yani Sadaka olarak verilmesi gerekir. Bu konu da zengin, fakir aynı hükme tabiidir. Zengin olan kişi kurbanlık alsın veya almasın Kurban kesmedigi takdirde Kurbanın kıymetini Tasadduk etmesi- Sadaka olarak vermesi gerekir.Ertesi yıla bırakamaz.( Mevkufat)
Kurban kesilirken orada hazır bulunmak ve şu şekilde Dua etmek müstehap görülmüştür: * Ey Rabbim bu senden ve yine sana dır. Namazım, Kullugum, Kurbanım, Ölümüm ve dirimim eşi benzeri olmayan Allah içindir. Ben bununla emrolundum. Ve teslim olanlardanım.*
Allahım. Sen büyüksün. Sen bizlere idrak ver. Bizlere irfan ver. Anlayışımızı, kavrayışımızı kuvvetlendir. Din kardeşlerimize karşı kalp lerimize Merhamet ver. Din kardeşlerimiz hakkında yüzlerimizi kara çıkartacak söz söylemekten, yanlış tavır sergilemekten bizleri koru. Senin gücün her şeye yeter. Kalplerimiz kudret parmaklarının arasındadır, diledigin tarafa çevirirsin. Kalplerimizi Sevgiye, Muhabbete dogru çevir. Sen her şeye kadirsin Allahım… Amin…
Sermed Kadir… 10.12.2004