Melek; Erkeklik ve dişilik özelligi olmayan , yemeyen, içmeyen, evlenmeyen, dogmayan dogurmayan, normal gözle görülmeyen, Allahın emirlerine itaat eden nurani yaratıklardır. Melekler gözle görülmezler. Onların görülmeyişleri yok olduklarından degil, bizim gözlerimizin, kendilerini görebilecek kaabiliyet ve yapıda yaratılmamış olmasındandır. Eger Allah teala kainatta sürdürdügü tabii kanunlarını degiştirip, insan gözünü melekleri görebilecek şekilde yaratırsa , bizde melekleri görebiliriz.
Melekler Peygamberler tarafından asli şekliyle görülebilirler. Ancak asli şeklinden çıkıp, bir başka maddi şekle mesela insan şekline girerlerse diger insanlar tarafındanda görülmeleri mümkün olabilir.
Cibril hadisi diye bilinen, iman, islam ve ihsanın tariflerinin yapıldıgı hadiste belirtildigi gibi Cebrail (as) insan şeklinde görülmüştür. Meleklerin gözle görülemeyişleri onları inkar etmemizi gerektirmez. Zira biz, gözümüzle görmedigimiz halde, ruh, akıl, zeka, sevinç, üzüntü, gibi şeylerin varlıgını kabul ediyoruz.
İşte melekler ruhumuz ve aklımız gibi gözle görülmeyen varlıklardır. Peygamberler onları görmüşler, Meleklerden cebrail aracılıgıyla Allah tealadan emirler almışlar, allahın sözünü ilahi kelamı işitmişlerdir.(Saim Kılavuz.İslam itikadı.)[1]
Meleklere iman ve akidenin bir cüzüdür. Müslümanın imanı, Kuran ve Hadiste ismen zikredilen meleklere Allahın onları görevlendirdigi vazifeleri ile, diger meleklere de topluca inanmadıkça tamam olmaz. Meleklere imanın gerekliligi ve akidenin bir cüzü oluşu kuran ve Hadiste çokça geçer.
Bakara suresi ayet .97.98.de mealen şöyle buyurulmaktadır.*** allaha, meleklerine, peygamberlerine, Cebraile ve Mikaile düşman olan kimse inkar etmiş olur. Allah şüphesiz inkar edenlerin düşmanıdır.***
Ömer bin Hattab (ra) ın hadisinde şöyle geçiyor:** Bana imanı anlat dedi. Buyurduki:- İman, Allahameleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, hayır ve şerriyle kadere iman etmendir.- dogru diyorsun dedi.- işte bu cebraildir. Dininizle ilgili işleri size ögretmek için geldi. Muslim,iman**
Evet melekler Nurdan yaratılmış varlıklardır.Güzel kokulardan, güzel söz ve hareketlerden, kuranı kerimi dinlemekten, ilim meclislerinde bulunmaktan ve Allahu tealanın zikredildigi yerlerde bulunmaktan hoşlanırlar. Sogan, sarımsak, ve benzeri kokulardan hoşlanmadıkları, yapılan fena bir hareketin, söylenen kötü bir sözün, dinin örtülmesini emrettigi bir tarafın açılmasının meleklere eziyet verdigi hadisi şeriflerde bildirilmiştir.
Meleklerin bütün görevleri hakka baglıdır, Hakkın dışında bir şey yoktur. Melekler hak için yaşarlar, hak ile irtibatı olmayan bir işi yapmazlar. Meleklerin bir kısmının görevi, yalnız allaha ibadet etmektir. Bir kısmı, allahın verdigi görevleri yaparlar.
Allahın arzını taşıyan,Arşı tavaf eden daima zikir ve ibadetle ile meşgul olan melekler bulundugu gibi, rüzgarları savuran, yagmurları yagdıran, depremleri meydana getiren meleklerde vardır. Yani tabiat kanunları dedigimiz her türlü iş ve güç lerden tutunda Peygamberlere vahiy taşıyan Cebrail (as) kadar çok çeşitli derece ve yaratılışta melekler mevcuttur. Insanların yaptıkları işleri kaydeden iki melek te vardır ki bunlara hafaza, kiramen katibin melekleri denir. Bunlar insandan hiç ayrılmazlar. Her insanın yanında böyle iki melek bulunur ve onun yaptıgı her işi kaydeder.
Cenabı hak infitar suresi ayet 10.12.de mealen şöyle buyurmaktadır: *** Sizin üzerinizde yaptıklarınızı ve söylediklerinizi zaptedici melekler vardır. Onlar degerli yazıcılardır, işlediklerinizi yazarlar.***
Melekler çok kısa zamanda , çok uzak mesafelere gidebilirler. Fakat onların gelip gitmesi, çıkması, bizimkilere benzemez. Bir saniyede gökten yıldırımlar indiren Allah onları, diledigi zaman bütün yerleri ve gökleri dolaştırır. Melekler, Allahın emir ve izni ile çeşitli kılık ve şekillere bürünebilirler.
Mesela Cebrail (as) Allahın elçisine bazan Dihyetül kelbi adlı sahabi suretinde, bazan kimsenin tanımadıgı bir insan suretinde gelir. Bazan ufku kaplamış halde görünürdü. Hz. İbrahim (as)a melekler, misafir şeklinde gelmiş, Hz.Lut(as)a genç ve güzel delikanlılar suretinde varmışlar hatta bu Peygamberlerden her ikiside onları kendilerini tanıtıncaya kadar tanıyamamışlardı.Bu olayların her biri Ayet ve hadislerle sabittir. (Muhammed Karaca.Tevhid ve Akaid)[2]
Meleklerin insanlar üzerinde bizim bilebildigimiz ve bilemedigimiz çok büyük etkileri vardır bunlardan bazılarına bakacak olursak:
A.)insanın, nurdan iki, üç, dört kanatlı melekler yaratan muzizevi Rabbani kuvvetin, kudretin büyüklügü önünde şuuru artar.
B.) İnsanın vahye olan imanı kuvvetlenir. Çünkü vahyi nebi ve resullere melekler getiriyor.
C.) Allaha ibadetten yorulmayan melekleri ögrenen insan Allahu tealaya dahada yanaşmak için iyi işlere güzel ameller yönelir.
D.) İnsanın nurani ruhlarla dolu oldugunu bildigi çevresindeki bu kainata karşı bakışı yumuşar. Müminlere huzur ve rahatlık getirirler.
E.) İnsan amellerini kayıt eden iki melegin varlıgını ögrendikten sonra kötü ve şer işlerden uzaklaşıp, iyi ve güzel işler yapmaya gayret eder.
F.) İnsan eceli geldiginde ruhunu alacak olan meleggi hatırlayınca da, bu hayatın fani oldugunu, onun için ahiretin terk edilemeyecegini , Allahın helal ettigi iyi şeylerin yeterli olacagını düşünür ve kendi yaşantısına mümkün oldugunca çeki düzen verir.
G.) İnsan Müminleri cennette agırlayan, kafirlere de cehennemde azap eden melekleri hatırlayarak ahiretteki hesap için çalışır ve Allahın cennet ve rızasını lütfedip, cehennemden korudıgu kimselerden olmaya çabalar.
Meleklere iman, Her müslümana farzdır. Meleklerin mana ve hakikatı, cinsleri sıfat ve özellikleri hakkında Ehli sünnet alimlerinin Kuranı kerim ve Hadisi şerif lere dayanan ortak görüşleri, her müslümanın inanması gereken melek anlayışını ortaya koymaktadır.
Vasıfları ve görevleri kuranı kerimin pek çok ayetlerinde tafsili olarak anlatılan meleklere iman etmek, İslamda iman esaslarından biridir. Bu inanç, İslam dininin inanç sistemi arasında çok önemli bir yer tutar.
Ramazan el buti diyorki: Müslüman bireyin , melekler hakkında aşagıda sıralanan niteliklere inanmasını zorunlu bir hale getirmektedir.
1.)Allahın kulu olmaları. Öyle ise melekler, Allahın haşa çocukları yada düşmanları degildirler.
2.) Allahın emirlerine baglıdırlar. O’na isyan etmez, her hangi bir yasagını çignemezler. Sürekli Allaha ibadet etmekle ugraşırlar. İşleri güçleri Allaha sena da bulunmak ve O‘ nu tesbih etmektir.
1.) Meleklerin ikişer, üçer, dörder kanatları vardır. Bunların üzerinde Allahın açık beyanatı vardır. Sözü edilen kanatların keyfiyetleriyle ilgili geniş ve derin malumat sahibi olmamızın hiç bir imkanı yoktur. Çünkü onlar, Allahın iradesiyle bizim gözlerimizle görülememektedir. Kuranı kerim ise bunların ötesinde bir haber vermemiştir.
2.) Melekler gözle görülemeyen nurdan yaratılmış olmalarına ragmen; Allah, onlara, kesif cisimler şekline girerek görünme gücünü bagışlamıştır. Degişik şekillere girebilirler. Allaha ve Rasulüne inanmış birisinin, bu sıfatlardan hiç birisini inkar etmesi düşünülemez. Eger bu sıfatları inkar eder ya da bunlardan birine inanmazsa, Müslümanların ittifakıyla, hatta Allah tealanın nassla belirttigi buyruklarıyla küfre düşmüş olur.
Meleklerin görevlerine bakacak olursak; bütün meleklerin, ne gibi görevi oldugunu tafsilatıyla bilmemizin imkanı yoktur. Çünkü bu konuda yakin ifade eden ve kendisi ilmen sabit olabilecek hiç bir haber yoktur. Ancak Kuranı Kerim, meleklerin bazı vaziyetlerinden bize haber vermiştir. Onlara, Kuranı kerimin açıkladıgı ve haber verdigi biçimde inanmak mecburiyeti vardır. Bazılarının adlarını da ayet ile açıklanmıştır. Bunlara adlarıyla birlikte iman edilmesi zorunludur.
1.) Bu görevlerden birisi, Allahın kelamını ve hükmünü Peygamber olan kullarına ulaştırmaktır. Vahiy indirme görevi ile yükümlü bulunan Melegin Cebrail (as) oldugu, mütevatir olan sahih hadisle sabittir.(Mümin.suresi.15.)
2.) Meleklerin görevlerinden birisi de, arşı yüklenmek vazifesidir. Kuranın sarih-açık nassları, açık bir ibareyle kıyamet gününde, onu yüklenecek meleklerin sayısının sekiz olacagını belirtmektedir.(Hakka suresi.17.)
3.) Meleklerin görevlerinden bir tanesi de, Cenneti ce cennet ehlini idare etmeleridir. Kuranı kerim bu vazifeyi görecek meleklere, mutlak manada-hazene – adını vermiştir.(Zümer suresi,73.)
4.) Meleklerin görevlerinden biriside, Cehennem ve oradakilerin işlerini idare etmektir. Kuranı kerim Allahın onun başına diktigi melekler için- Zebaniye- terimini kullanmıştır.(Müddesir suresi.27,31.)
Meleklerin görevlerinden biride ; Mükelleflerin amellerini ve tasarruflarını murakabe etmek, onları açık olan bir kitapta muhafaza etmektir. Bu işlerin idaresini yürüten iki melege, atid ve Rakib denilmektedir. Bu meleklerden biri insanın sag yanında duracak ve onun iyiliklerini kaydedecek, digeri solunda duracak ve kazandıgı kötülükleri kaydedecektir.(Kaaf suresi.17.18)
Melekler tarafından yürütülen görevlerden biriside; degişik hayat çevrelerinde ve çeşitli işler sırasında, insanları muhafaza etmektir. Allah teala bu görevleri yerine getirmeyi yükledigi meleklere-Muakibe- ve –Hafaza-ya da -kiramen katibin- adını vermiştir. (Rad suresi.11.) Meleklerin görevlerinden birisi de; ruhları kabzetmektir. Bu eylemin bir melek mi, yoksa bir kaç melek aracılıgıyla mı yapıldıgı konusu Kuranı kerim de kesinlik ve açıklıkla ortaya koymuş degildir. Allah teala onların-ölüm meleginin-bir gurup oldugunu kitabı kerimin bir ayetinde açıklamıştır.
Enam suresi ayet.61 de mealen.*** …Nihayet birinize ölüm gelince, elçilerimiz onun canını alırlar, onlar bu hususta hiç geri kalmazlar.*** ve secde suresi ayet.11.de:*** De ki: Üzerinize vekil edilen ölüm melegi, canınızı alır, sonra rabbinize döndürülürsünüz.*** Cumhuru ulemanın kabul ettigi görüşe göre, ölüm melegi bir tanedir. Fakat Allah (cc) onu meleklerden başka bir gurupla güçlendirmiştir. Aralarında askerle komutanları arasındaki ilişki gibi bir bag meydana getirmiştir.
Dört büyük melekten biri olan Mikail (as) in görevi; Kainatta meydana gelen rüzgarların esmesi, yagmurların yagması, gibi çok çeşitli tabiat hadiselerini yönetmek, insanların rızkını temin eden her çeşit ihtiyaçlarını sevk ve idare etmektir.
İsrafil (as)in görevi; Kıyametin kopmasını, sonra ölülerin dirilmesini bildiren Süru iki defa üflemektir.Biz müslümanlara düşen , yukarıda zikredilen muhtelif görevleri, Allahın bir takım melek guruplarına yaptırdıgını bilmesi ve inanması dır.Onların adlarını ve topyekün özelliklerini ise ancak Allahu teala bilir.
Allah’ım. Bize yalnız, yalnız ve yalnız Senin için yaşama bilinci ver. Bizleri Rasulüyün(sav) nurlu yolundan ayırma. Bizleri ehli sünnet itikadını yaşayan ve yaşanmasında gayret sahibi olan kulların zümresine dahil eyle yarabbi. Örnek ve örnegimiz Peygamber efendimizin sünnetiyle her an şereflenmeyi nasib eyle.Tüm sevdiklerimizi, tüm yakınlarımızı, tüm akrabalarımızı ve tüm mü’minleri Cehennem azabından koru. Sen her şeye kadirsin Allahım… Amin.
Sermed Kadir… 14.09.2004
[1] Saim kilavuz.islam akaidi.
[2] Muhammed karaca..Tevhid ve Akaid.s.230.231