Kuranı Kerimde Nisa Suresi Ayet.124.te mealen şöyle buyurulmaktadır: *** Mü’min oldugu halde, Erkek ve Kadınlardan kim, bir takım SALİH Âmellerde bulunursa işte bu gibiler CENNETE girerler ve zerre kadar zulmedilmezler…***
Dini yönlerden yani SÜNNET adabınca çocuk dünyaya gelir gelmez neler yapılmalıdır ? Günümüz yaşantısından bu konularda pek çok söz söylemek mümkündür. Ama biz yine Malumatlarımızı bir kenara bırakıp; Asrı Saadet dönemini ve Rivayetleri esas alarak bu konulardaki tavsiyeleri gündeme taşımaya gayret edelim. Rivayetleri esas alarak cevap vermeye gayret edelim.
İbni Ömer (Ra) Anlatıyor: Hz.Peygamber (sav) çocuga dogumunun yedinci gününde İSİM konmasını, yıkanarak pisliklerin temizlenmesini ve AKİKA kurbanı kesilmesini emir buyurdu. (Tirmizi, İbni Mace)
Önce Tahnik, TAHNİK: Hurma ve benzeri tatlı bir şeyi agızda çigneyerek yumuşattıktan sonra, Yeni dogan çocugun damagını onunla ovalamaktır.
Hz. Peygamber(sav) Dogumu yaklaşan Ümmü Süleym’e (Enesin Annesi) Enes le haber salarak ** Çocugun göbegini kesince bana haber ver ve benden evvel agzına hiç bir şey koyma…** diyerek Mesaj yollamıştı. Ümmü Süleym (R.anha) istenen şekilde hareket eder. Bebegi götüren Enes Hz. Peygamberi (sav) bir bahçede bulur. O da çocugu ACVE denen iyi cins hurmadan iç adediyle tahnik eder (yedirir)
Kaynaklarımızda TAHNİK edilmek üzere Peygamber Efendimize getirilen çocukların zaman zaman Hz. Peygamberin üzerine akıttıklarına dair tererruatlara da rastlanmaktadır. Peygamber Efendimiz gerek kızı FATIMAYA, gerek Ümmü Süleym’e: ** Benden evvel çocugun agzına bir şey koymayın..** diye haber salması, bu emrin uygulandıgı. Hz.Hasanın, Emrin uygulanmadıgı Hz. Hüseyine nazaran daha Alim oldugunun Hz. Ali efendimiz tarafından itiraf edilmesi, TAHNİK meselesinin terbiye de ihmal edilmemesi gereken bir husus olarak anlaşıldıgını göstermektedir.
İslamda çocuk terbiyesi ile alakalı bilgi sunan Alimler bu SÜNNETİ, çocugu bir Alime götürerek Tahnik ettirmek suretiyle yerine getirmişlerdir. Tirmizinin Sahih olarak kayıtladıgı bir Hadisi Şerifte: Ebi Rafi (ra) anlatıyor: * Hz. Fatıma (R.anha) Oglu Hasanı dogurdugu zaman, Rasulullahı (sav) Kulagına EZAN okurken gördüm.* Hadisin şu ziyadesi Rezin tarafından zikredildigi bildiriliyor: * Kulagına İHLAS suresini okudu, Hurma ile TAHNİK etti ve ismini koydu.*
İmam Malikin Muvatta’sında kayıtlı olan rivayeti Yahya İbni Said (ra) anlatıyor: * Hz. Ömer bir adama: İsmin nedir ? diye sordu. Adam: Cemre (Kör) dedi. Kimin oglusun ? diye tekrar sordu. Adam: İbni Şihabın (Alevin) deyince, Kimlerdensin ? dedi. Adam: Hurakalardan. (Ateş ogulları gibi) Eviniz nerede diye sordu. ‘’ Harretun Narda’’ (Kızgın alev) Cevabını alınca, Hangisinde ? dedi. ‘’Zatı Leza’’ da (Ateş, alev, Cehennemin altıncı katı.) cevabını alınca; Hz. Ömer (Ra) Ailene yetiş, yanıyorlar. Dedi. Gerçekten durum Hazreti Ömerin dedigi gibiydi.
Bu Hadisi Şerifleri alış gayemiz. Yeni dogan çocuga yapılması gereken muameleleri belirtmek içindir şöyleki: Önce ilk LİBAS – ilk giyecek: Bir kısım Hadisler Hz. Peygamberin (sav) dogumu yaklaşan kızı FATIMAYA daha dogum yapmadan hususi âlaka gösterdigini haber vermektedir.
Sevde binti Misrahın (R.anha) belirttigine göre dogum sancısı başlar başlamaz, Hz. Peygamber gelir ve Hz. FATIMANIN hatırını sorduktan sonra ** Dogum olunca bana haber vermeden hiç bir şey yapmayın.** der. Çocuk dogunca Sevde göbegini keser ve sarı renkli bir beze sarar. Az sonra gelen Hz.Peygamber (sav) dogum olup olmadıgını, Fatımanın hal ve hatırını sorar.
Sevdenin: * Ya Rasulullah, çocuk dogdu, göbegini kestim ve sarı bir beze sardım.* cevabı üzerine; Hz. Peygamber (sav) öfkelenir ve : ** Bana asi oldun ** der. Sevdenin: Allah ve Rasulüne asi olmaktan Allaha sıgınırım ya Rasulullah, ben onun göbegini kestim, bunu yapmaya da mecburdum cevabı üzerine ** Çocugu bana getir ** der. Sevde çocugu getirir. Rasulullah (sav) sarı bezi atar ve beyaz bir bez içerisine sarar. Tükrügünden çocugun agzına koyarak onu yutmasını saglar. Sonra Hz. Aliyi çagırtır ve ne İSİM koydugunu sorar…ila ahir…*
Çocuk dünya ya gelince ilk yapılan muamelelerden bir digeri de DUA dır. Enesin (ra) Rivayetine göre; Ensarı sık sık ziyaret, Hz. Peygamberin (sav) adeti idi. Bu ziyaretlarde evlere yaklaşınca ENSAR çocukları etrafını sarar, Hz. Peygamberde (sav) onlara SELAM verir ve DUA ederdi. İbni Abbas: * Rasulullah (sav) beni kucakladı ve ** Allahım buna hikmeti ögret ** diye DUA etti. Der.
Enese de * Mal ve evladın çok ve ömrünü uzun kılması ve verdiklerinin ENES hakkında hayırlı ve mübarek olması için DUA etmiştir.* Hz. Peygamber (sav) nazarında DUA: ** Mü’minin silahı, Dinin diregi, semavat ve Arzın NURUDUR.** Muaviye ibni Kurre: (ra) diyorki: * Oglum İYAS dünya ya geldigi vakit ASHABI NEBİ den (Peygamber arkadaşları) bir gurubu davet ettim. Onlara ziyafet verdim Yemegi yedikleri zaman DUA ettiler. Ben onlara: Siz DUA ettiniz, allah duanızdan dolayı sizleri mübarek kılsın, şimdi de ben DUA edecegim siz AMİN deyin dedim ve çocuk için DİNİ ve Aklı hususunda pek çok dualarda bulundum.*
Hemen şunu ilave edelim ki; Çocuga yapılan DUA dogumun ilk gününde TAHNİK sırasında yapılan duadan ibaret degildir. Hz. Peygamberin (sav) ileri yaştaki çocuklarada DUA ettigini * MANEVİ TEVATÜR * derecesini bulan Rivayetler teyid etmektedir.
Bir diger yapılması gereken ameliye ise KULAGIN DELİNMESİ dir. Bu, Zinet maksadıyla kız çocukları için tanınan bir cevazı ifade eder. Hanbeli mezhebine dahil olanlar Hasıl olan elem-acı sebebiyle kızlar içinde kerhatine hükmetmiş olsalarda, Hanefiler cahiliye adetlerinden biri olmasına ragmen SÜNNETTE nehiy –yasaklama gelmemiş bulunmamasına binaen böyle bir uygulamayı devam ettirmişlerdir.
EZAYI TEMİLEME hususuna gelince: Yedinci günde tatbik edilecek muamelelerden biride Kız ve Erkek ayırımı yapılmaksızın AKİKA kesip ezanın temizlenmesi emrediliyordu. Şarihler müteaddid surette gelen Hadislerden umumiyetle EZA ile; Başın traş edilmesini anlamış iselerde bundan muradın’’ Cahiliye devrinde cari olan AKİKA kurbanının kanından çocugun başına sürme adetinden men SÜNNET ETME dogum sırasında bulaşmış olan pisliklerden temizlenmesi* oldugunu söyleyenlerde olmuştur.
Hafız İbnu Hacer (Rh.a) EZA nın temizlenmesi tabirini ‘’ BAŞIN TRAŞ EDİLMESİNDEN ‘’ daha umumi bir manaya hamletmenin daha dogru olacagını kaydeder.
Çocuk DÜNYA ya gelince ilk yapılan muamelelerden biri de ilk TELKİN dir. İlk telkin den murad, çocugun kulaklarına okunan EZAN ve İKAMET tir. Rivayetler, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin dogdukları zaman, Hz. Peygamberin (sav) kulaklarına, aynen NAMAZ da okunan ezanla EZAN okudugunu ifade etmektedir.
Hz. Peygamberden (sav): ** Kimin bir çocugu olur da sag kulagına EZAN, sol kulagına KAMAT okursa ona ‘’Ümmü sıbyan’’ (denen ve çocuklardan ayrılmayan bir CİN) zarar vermez şeklinde bir tavsiye rivayet edilmiş se de sened yönüyle zayıf oldugu ileri sürülmüştür. Her halükârda; hakim tarafından SAHİH, Tirmizi tarafından, Hasen-sahih kabul edilen birinci rivayet, çocugun daha ilk günden ihmal edilmeyip, iyi telkinata maruz kalması gerektigi fikrine canlı bir örnek teşkil etmektedir…
İbrahim Canan diyorki: İslam terbiye ve âhlakçılarına ’’Tahsil ve Terbiyenin mevsimi BEŞİKTEN MEZARA KADARDIR’’ Hükmünü verdiren bu ve benzeri HADİSLER olsa gerek.(kütübü sitte terceme ve şerhi)
Çocuk dogduktan sonra bir diger muamele ise: SÜRUR dur. (Sevinç vesilesi) Çocugu: Semeretul Kulub (kalplerin meyvesi) ve Kurretul ayn ( Gözün nuru) olarak tavsif eden Hz. Peygamber (sav) için dogum; Büyük bir sevinç vesilesidir. Nitekim oglu İBRAHİM dogunca kendisine dogum müjdesini getiren azadlı kölesi Ebu RAFİ’ye bir köle hediye etmiştir.
Ashabın Sünnetinde aynı sürurun bir başka tezahuruna rastlamaktayız. Bu da dogum vesilesiyle ZİYAFET vermektir. Kuranı Kerimde dogacak çocukla ilgili haberler * Müjdelemek* masdarıyla gelmiştir. Hz. İsmailin (as), Hz. İshakın (as), Hz. Yakubun (as) Hz. Yahyanın (as) verilişleri MÜJDE olarak bildirilmiştir.
Dogum sırasında IZHARI SÜRUR (Sevinç belirtisi), Cahiliye devrine aykırı olarak, Kız ve Erkek her ikisi için de yapılmalıdır. Cahiliye Arapları Erkekler dogdugu, Kız çocukları öldügü zaman ebeveyni- ana-babasını tebrik ederlerdi.
Dogum sırasında yapılacak olan muamelelerden bir digeri YEDİNCİ GÜN: İbni Abbasdan (ra) gelen bir rivayet, çocugun dogumunun yedinci gününde yedi şey yapmanın SÜNNET oldugunu beyan eder. 1.) İSİM verilir ve SÜNNET edilir. 2.) Ondan eza bertaraf edilir. 3.) dogan çocuk kız ise kulagı delinir. 4.) AKİKA kurbanı kesilir. 5.) Başı traş edilir. 6.) Akika kurbanının kanı sürülür. 7.) Traş edilen saçın agırlıgınca Altın veya Gümüş tasadduk edilir (Sadaka olarak dagıtılır.)
Allahım sana sonsuz HAMDU SENA olsun ki; Bizlere MÜSLÜMAN adını verdin. Bu şereften bizlere son nefesimizi verdigimiz ana kadar mahrum etme. Senin adından daha büyük yoktur. Senin Hz. Ademden (AS) Hz. Muhammede (sav) kadar gönderdigin Peygamberlerin hepsine inandık İMAN ettik, Gönderdigin bütün Sahifelere ve Kuranı Kerime kadar bütün kitaplarına inndık iman ettik.
Hiç günah işlemeyen devamlı senin emrini yerine getirme azmi ve beklentisi içerisinde olan; Senin Nur’dan yaratıkların olan; Meleklerine inandık iman ettik. Hayır ve şerrin senin tarafından yaratıldıgına, senin tarafından geldigine inandık iman ettik. Ahiret gününe inandık iman ettik. Kadere inandık iman ettik. Bizlerden bu İmanı son nefesimize kadar alma. Bizlere İmanla sana kavuşmayı nasip eyle. Sen her şeye kadirsin Allahım… Amin…
Sermed Kadir…12.11.1996