KÂTİP ÇELEBİ… Günümüzden dört yüz yıl önce yaşamış olan, edebiyatımıza çok zengin eserler katan Katip Çelebi, ne zazık ki toplumumuzda yeteri kadar tanınmamaktadır. Kendini aydın konumunda gören çoğu kişiler eserlerinden habersiz halâ klasik bilgi toplama çabasıyla ecnebi yazarların kitaplarını türk diline uyarlarken, Katip Çelebinin çoğu eserleri günümüz diline çevrilmeyi ve latin alfabesi ile basımını beklemektedir. Halbuki Kâtip Çelebi, yeni fikirler veya yenilikler peşinde olan bir düşünür olmaktan ziyade yaşadığı dönemde, Osmanlı devlet ve toplum düzenini sıkıntıya sokan konulara dahi el atmış, bu meselelere çözümler getirmeye çalışmış mütefekkirlerimizin başında gelmektedir. Kâtip Çelebi, öncelikle içinde yaşadığı toplumu ve bu toplumun ne istediğini çok iyi bilen, arayan, soran, inceleyen çözüm bulan ilim, fikir ve düşünce adamlarımızdan idi. Kâtip Çelebinin düşüncesinin en önemli özelliği, yaşadığı hayatın ve devletin önemini kavrayarak kendi toplumunu ciddiye almasıdır. Bundan dolayı hakkında yazı yazdığı hemen her konu o gün yaşanılan bir sıkıntıya cevap olmak üzere kaleme alınmıştır. Dini ilimlerden adabı muaşerata, Tarih ilminden Tıb ilmine, coğrafyadan astronomiye kadar geniş bir bilgi hazinesi sunan Kâtip Çelebi en güzide alimlerimizdendir…
KÂTİP ÇELEBİ… 1609. yılında doğan; Katip Çelebi, On yedinci yüzyıla damgasını vuran, ilim, fikir ve düşünce hayatında sadece Osmanlı ülkesinde değil; batı dünyasında da çok iyi bilinen bir mütefekkirdir. İnsan hatyatında akla gelebilecek her konuda eserleri olan ender şahsiyetlerden birisidir. Örneğin muhteşem eserlerinden birisi olan, Keşfüz zunûn adlı şaheseri o yıllardan günümüze kadar batı üniversiteleri dahil Müslüman Türk toplumunu en güzel bir şekilde anlatan, tanıtan eser olma ünvanını korumuştur. Astronomiye varana kadar ilgilendiği her dalda kütüphaneleri dolduran kitapların en beğenilen, ilim adamlarının, medresede müderrislerin elinden bırakmadığı, eğitim hayatında talebelerin en başta ders kitaplarını oluşturan eserlerin sahibi Kâtip Çelebidir. Ansiklopedik çalışmaların başlamasında Kâtip Çelebinin önder olma gayretlerini unutmamak gerekir. Yazdığı kitapların hemen hepsi ders kitabı niteliğinde başvuru kaynakları olmuştur. Ulemâ arasında mümtaz bir yere sahip olan bu güzide alimimiz, Dîvânı Hümâyun mensupları arasında Hacı Halîfe diye tanınır olmuştur…
KÂTİP ÇELEBİ… Bilinen yüzlerce eserinin yanında, bilhassa çok iyi vakıf olduğu latincenin yanında diğer dillerden, terceme eseri bulunan Katip Çelebi, aynı zamanda askerlik mesleğini de yakından tanıyan birisidir. Dördüncü Murad zamanında uzun süreli Bagdad ve doğu seferlerine Kâtib olarak katılmış, on altı yıl gibi uzun devlet hizmetlerinde bulunmuş ve Kâtip Çelebi olarak anılır olmuştur. Tarih sahasında vermiş olduğu eserlerini Takvimüt Tevarih ve fezleketüt Tevarih adlı kitaplarında toplamış, Coğrafya alanındaki eserini, Cihannüma, Denizcilik tarihini, Tuhfetül kibâr fî esfâril bihâr yanında; Kanunnamesi, Alfabetik sıraya göre ilk defa hazırlanmış Ansiklopedi çalışması. Astronomi alanında yazmış olduğu, el İlhâmül mukaddes min feyzi’l akdes, Adabı muaşeret hakkındaki, Düreri Müntesire ve Gureri Münteşire eseri. fikir sahasında sunmuş olduğu, Mîzânül hak fî ihtiyâril ehak adlı eseri. Zamanın iktisadi ekonomik durumuna dair, Düstûrül amel li ıslâhil halel adlı muhasebe eseri. Kadı Beyzavi tefsirine yazmış olduğu şerh. Ve tabii ki Keşfus zunun…Yüze yakın eserinden bilinenlerinden bazıları…
KÂTİP ÇELEBİ…Kardeşlerim, bir sayfalık yazıda tabiidir ki; Katip Çelebi gibi bir ilim adamını tanıtabilmemiz mümkün değildir. Katip Çelebi gibi bu kadar çok eser veren birisinin ne yazık ki; toplumun her kesiminden kabul gördüğü söylenemez. Zaten kendisi de farklı kişiliğini eserlerine yeteri kadar yansıtmış, tabir caizse aykırı bir tarafı da olan kendi şahsına münhasır birisidir. Bu yönüyle zamanın şeyhulislaıyla, müderrisleriyle, ulemasıyla çok da iyi geçindiği söylenemez. Kâtip Çelebi çok okuyan, araştıran, dünya literatüründen haberdar, dini ve fenni bilimler onlarca eser verecek kadar üstün yetenekli, aynı zamanda iyi yetişmiş, Tarihten tıbba, coğrafyadan astronomiye kadar geniş bir ilgi alanı olan bir mütefekkirdir. Kâtib Çelebi’nin aynı zamanda zengin bir kitaplığı da olduğu kaynaklarımızda beyân edilmektedir. Kâtip Çelebi bilhassa kendi zamanına, tarihi geçmişe ve ileriye dönük çok yönlü bilgi ihtiva eden ender fikir ve düşünce alanında çok iyi yetişmiş ender alimlerimizdendir. Örneğin Takvimüt Tevarih adlı eseri, Adem Aleyhiselamdan 1648. Yılına kadar gelen bilgi hazinesidir… Günümüzde adına üniversite kurulan Kâtip çelebinin eserlerini okuma fırsatı buluruz inşaallah…1657. Yılında vefat eden Kâtip Çelebiye, Allahu Teala gani gani rahmet eylesin…
Sermedkadir…