MANTIK: Mantık akıl niğmetiyle beraber düşünülen ve ondan ayrı izah edilmeyen bir bilim dalı olarak karşımıza çıkmaktadır. MANTIK kısaca AKLI; DOĞRU, YERİNDE, HAKİKATE UYGUN KULLANMA SANATIDIR diyebiliriz…Günlük dilimizde ve beşeri münasebetlerimizde AKIL ve MANTIK beraber kullandıgımız terim’lerdir. Din, Felsefe, Akıl, Tecrübe, Bilgi gibi kavramlar MANTIGIN dogru düşüncede konularından en önemli olanlarını teşkil eder. Bu bilgilerin IŞIĞINDA diyebilirizki MANTIK: Her haliyle İNSAN düşüncesini ve AKLI en iyi kullanma SANATIDIR… Mantık bir düşünce TARZIDIR… Rabbimiz Bakara Suresi Ayet.170.te mealen şöyle buyurmaktadır: *** Onlara, Allah neyi indirdiyse ona uyun dendi mi dediler ki: Hayır, biz atalarımız neye uyduysa ona uyarız. İyi ama atalarınızın aklı bir şeye ermiyorsa ve doğru yolu bulmadılarsa ne olacak…***Rabbim bizlere Akıl- Vahiy ekseninde dogru düşümne ve doğruyu bulma yetisi nasib eylesin…Sallu…
MANTIK bir düşünme tarzıdır… Bu tarz içerisinde tabiidirki BATI ve İSLAM Alimleri tarafından farklı yöntemlerle kullanılmıştır. İslam alimleri akıl ve mantık ölçülerini SINIRLI bir cuzi irade içerisinde irdeleyip İLAHİ İRADEYİ esas alırken, batılı felsefeciler AKIL ve MANTIK ölçülerine SONSUZ güvenlerini dile getirmişlerdir. HAKİKATİ BULMAYA YARAYAN ARAÇ olarakta ifadesini bulan MANTIK hususunda Farabi, İbni Sina, El Kindi, Aklı en son noktasına götürdüğü ifade edilen İMAM GAZALİ, Katip Çelebi gibi alimlerimizin çalışmaları başta olmak üzere bir hayli eserler ortaya konulmuştur. Rabbimiz İbrahim suresi ayet.52.de mealen şöyle buyurmaktadır: *** İşte bu (Kur’an) uyarılıp korkutulsunlar, gerçekten O’nun yalnızca bir tek ilah olduğunu bilsinler ve temiz akıl sahipleri iyice öğüt alıp düşünsünler diye bir bildirip-duyurma (bir belağ)dır…***Rabbim Bizleri salim akılla düşünen ve Vahiy eksenli hareket eden feraset ehlinden eyler inşaallah…Sallu…
MANTIK İLMİNİ sistemli bir şekilde ilk ortaya ARİTO’NUN (Aristoteles. M.Ö.384-322.) koydugundan dolayı Aristo mantıgı tabiri meşhurdur. Ayrıca Albert Grand, Bacon, Descartes MANTIK ilmiyle uğraşan batılı felsefecilerden bazılarıdır… MANTIK ilmi bilhassa İMAM GAZALİ ile İSLAMİ öğretim sisteminde yerini almış, ABBASİ, ENDÜLÜS EMEVİLERİ ve BÜYÜK SELÇUKLU dönemlerinde ayrıca OSMANLI Devletinin son günlerine kadar da MEDRESELERDE önemini muhafaza etmiştir. Cenabı hakkın bahşettigi en güzel sermayemiz olan AKIL niğmetini, en güzel ve hakikate uygun yani *DÜZ MANTIK* ilkeleriyle ifade etme dileklerimle… Rabbimiz Hac Suresi ayet.46.da mealen şöyle buyurmaktadır:***Yer yüzünde gezip dolaşmıyorlar mı, böylece onların kendisiyle akledebilecek kalpleri ve işitebilecek kulakları oluversin? Çünkü doğrusu, gözler kör olmaz, ancak sinelerdeki kalpler körelir…***Rabbim bizleri aklını putlaştıran ve ilmiyle âmil olmayanlardan eylemesin…Sallu…
MANTIK…Yedinci. yüzyılda Grek yani eski Yunan felsefesinin incelendiği önemli merkez İskenderiye olmakla birlikte, tek merkez değildi. Çünkü Altıncı. yüzyıldan beri Suriye, Irak, Antakya, Harran, Urfa, Nusaybin’de Grekçe öğretiliyordu. Bu anlamda ilahiyata dair çeviriler yanında mantık eserlerinin çevirileri de gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Dokuzuncu.Yüzyılda Aristo’nun hemen hemen bütün eserleri ve Eflatun’un eserlerinden bazıları metinleriyle birlikte arapçaya aktarılmıştır. Bağdatta Onuncu. yüzyılda gelişen bîr mantık okulunda Aristoteles’in Organon’u Üzerinde dikkatli bir çalışma ortaya konulmuştur. Bu çerçevede Ebu Bişr Matta bin Yunus, FARABİ, Yahya bin Adiy zikredilmelidir, İBNİ SİNA, Bağdat okulunu Aristo’ya aşırı bağlılığı nedeniyle eleştirerek kendisi daha bağımsız bir yol izlemiş ve MANTIK konusundaki görüşünü Kitabında ortaya koymuştur…Rabbimiz Bakara Suresi ayet.13.te mealen şöyle buyurmaktadır:*** Onlara, “İnsanların inandıkları gibi siz de inanın” denildiğinde ise, “Biz de akılsızlar gibi iman mı edelim?” derler. İyi bilin ki, asıl akılsızlar kendileridir, fakat bilmezler…***Rabbim bizleri bilmeyen, bilmediğini de bilmek istemeyenlere eş ve yoldaş eylemesin…Sallu…