YALAN VE YALANCILIK ÜZERİNE NOTLAR…
Rabbimiz Nisa suresi ayet.135.te mealen şöyle buyurmaktadır: *** Ey iman edenler. Adaleti ayakta tutan ve kendiniz, ana – babanız ve yakın akrabanız aleyhine de olsa, yalnız Allah için şahitlik eden kimseler olunuz. Zira zengin de olsa, fakir de olsa, Allah ikisine de (sizden) daha yakındır. Nefsinizin arzusuna uyarak adaletten uzaklaşmayın. Eğer (şahitlik ederken) dilinizi eğer, bükerseniz veya çekinirseniz, şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberdardır…***
YALAN mana olarak, Doğru olmayan, veya doğrunun karşıtı olan. Bir kurala, ilkeye uymama durumudur. Bu terim çeşitli disiplinlerde çeşitli manalarda ve en çok da hata, bâtıl, sahte, sakîm, yanlış bilgi, galat, dalâl, mugalâta gibi sözlerle ifade edilir yalan. Yalan, dogrunun aksine söylenen sözdür. Yalan, Hakikatin karşıtı olan Yanlış hareketlerdir. Yalan ve hata’lı davranış ve ifadeler aynı zamanda gerçeğin saptırılma hadisesidir. Yalan, yanlış uygulamalar Vakıaya uymayan, fakat sabit ve değişmez bir inanç haline gelmiş olan yanlışlara, hatalara büyüklerimiz; Cehl-i Mürekkep yani Katmerli Bilgisizlik ifadesini kullanmışlardır.
Yalanı iş edinme, Yalan söze sarılma, çok yalan söyleme. Yanlışta, hatada ISRAR etme hadisesidir. Yalan, kişinin gerçeği saklayıp bildiğinin aksini söylemesidir. Yalancılık çok çirkin bir huydur. Dinimiz yalanı haram kılmış ve şiddetle yasaklamıştır. Yalan rûhî bir hastalıktır, müslümanların kendilerini bundan korumaları gerekir. Çocuklar daha küçükken doğru sözlülüğe alıştırılmalı, yalanın zararları kendilerine anlatılmalıdır. Büyüklerimiz İman ile YALAN aynı kalbte egleşmez, durmaz demişlerdir…
Hemen başta ifade edelim ki; Bir Müslüman; dünyanın her kötülüğünü yapsa bile, her kötülüğün anası olan yalana asla bulaşmamalı, kendisine söylenmesini istemediği yalanı, bir başkasına asla söylememeli ve insanları aldatmamalıdır. YALAN; gerçekleri saklayıp yerine aksini söyleme yüzsüzlüğüdür, Hakikati gizleme sahtekârlığıdır, Gerçek değerleri saptırıp yerine İLLETLİ ifadeleri yerleştirme, Aslı astarı olmayan sanal ve fantezi düşünceleri realitenin yerine yerleştirme utanmazlığıdır. Sahih ve essah olmayan değerleri öne çıkarma ameliyesidir, doğruları farklı gösterme HİLE’SİDİR. Var olanı yok; yok olanı da var sayma ahlaksızlığıdır.
YALAN ve Yalancılık tertemiz beyinlere yerleşen mikrobik bir VİRÜSTÜR. YALAN temel alt yapısı olmayan Çürüklük, İNSAN olmanın vermiş oldugu TEMİZ FITRİ yapıyı kirletme ameliyesidir… Rabbimiz Hac suresi ayet.30.da mealen şöyle buyurmaktadır:*** Emir budur, Allah’ın yasaklarına kim saygı gösterirse, bu, kendisi için Rabbinin katında şüphesiz hayırdır. Size bildirilegelenden başka bütün hayvanlar helal kılınmıştır. O halde o pis putlardan kaçının ve YALAN sözden sakının…***
İnanıyorum ki; YALAN ve Yalancılık bozuk, yozlaşmış, hastalıklı, marazi bir bedenin dışa yansımasıdır. Yalancının hiç bir zaman sağlam bir İŞİ olmaz. Yalancı kişi TEMELİ OLMAYAN bina mesabesindedir. Hangi yönden ele alacak olursak olalım; YALAN ve yalancılık, kendilerini ruhen tatminde zorlanan kimselerin düştükleri, psikolojik bir hastalıktır. Peygamber efendimiz (sav) bir hadisinde mealen şöyle buyurmaktadır:**Kul, önemsemeden ve farkına varmadan, Allahın hoşnut olduğu bir söz söyler, bu sebeple Allah onun derecesini yükseltir. Yine kul, dikkat etmeden, Allahın öfkesini gerektiren bir söz söyler de, Allah onu, o kelime nedeniyle cehenneme yuvarlar…(Buhârî.)
Yaşadığımız DÜNYA hayatı bir İmtihan bütünlüğüdür. Nefes alıp verdiğimiz, söz, fiil ve hareketlerimizden mutlak surette hesaba çekileceğimiz O büyük güne hazırlık yapmak mecburiyetindeyiz. Hiç kimseyi kandırmıyalım, hiç bir şahsı aldatmayalım aslında böyle yaparsak önce kendi kendimizi aldatmış, kandırmış oluruz şuurla bu amelimizin farkına varalım. YALAN söyleyene yalancıya, sahtekâra değer vermeyelim o şahsı İTİBARA almayalım.
Eger gücümüz yetiyorsa, YALAN sözlerini anında aşikâr edelim, yalancılığın bir gün mutlaka kendisine ZARAR vereceğini anlatmaya ğayret edelim. Kötü sözden, yalan sözden de sakındırmaya çalışalım. Önce bu uygulamayı kendi şahsımızda gerçekleştirelim, Kendimiz asla yalan söz söylemediğimiz gibi, yalan sözlere de asla değer verip itibara almayalım. Allah’ın haram helâl koyma yetkisini reddedip kendilerinin bu konuda yetkili olduklarını söyleyenlerin yalanlarına asla inanmayalım. Allah’ın hayat programını, Allah’ın haramlarını helâl, helâllerini de haram sayan yalancıların sözlerine asla kanmayalım. Küfrün, şirkin ve münafıklığın dayanak noktası olan YALAN SÖZLERE asla prim vermeyelim…
YALAN ve Yalancılık onulmaz bir hastalıktır. Bu hastalık, birey olarak, fert’lerin maneviyatlarını sarstığı kadar, bulundukları toplumun temel direklerini de sarsar. YALAN ve yalancılıkla işlerini yürüten bir toplumda, sosyal huzur, sosyal güvence ve sosyal adaletten söz edilmesi mümkün değildir. Yalan ve yalancılık DİN ve diyanette en büyük günahlardan bir günahtır. Bu hususu ifade eden, Peygamber efendimiz (sav) bir hadisinde mealen şöyle buyurmaktadır: ** Dikkat ediniz …Büyük günahların en büyüğü yalancılıktır… (Muslim)**
Başka bir hadisi mealen şöyledir: ** Yalan kötülüğe, kötülük te cehenneme götürür. İnsan yalancılık yapa yapa nihayet Allah katında yalancılardan yazılır…** Kardeşlerim YALAN sözün, beyazından, yeşilinden, mavi, sarı ve siyah’ından her neyse uzak duralım…Yalancıları, yalan yere yemin edenleri uyaralım. Kolayca yalan konuşanlara yüzlerine karşı yaptıklarının ÇİRKİN bir insanlık hastalığı olduğunu ifade edelim. Makamı mevkisi, konumu her ne olursa olsun YALANCIYA itibar etmeyelim.
İşimizi hakikate, gerçeğe, realiteye uygun bir şekilde halletmeye ğayret edelim… İnanıyorum ki; MUTLAK surette faydasını göreceğiz inşaallah… Zamanımızda ne yazık ki; En ufak bir menfaat için yalan söylenip, hatta yalan yere yemin ediliyor. Günümüz insanı yalanı gerçek gibi konuşuyor. Öyle ki, gerçekleri o kadar rahat ifade edemiyor. Ticari alışverişlerde yalan söyleniyor. Satıcı müşteriyi; müşteri de satıcıyı kandırmaya çalışıyor. Uyanık geçinmeyi meziyet zannedenler; yalan söylemeyi, gözü açıklık ve akıllılık olarak tanıtıyor ve karşı tarafı etki altında bırakmak, duygusal veya parasal sömürü sağlamak için yalan söylüyorlar.
Ruhsal dünyaları bozuk kimseler, kendilerini tatmin için, olur olmaz yerlerde yalan söylüyorlar. Günümüz dünyasında; aile, çocuğuna; çocuk ta, ailesine yalan söylüyor. İnsanlar, evet insanlar, ağlanacak hallerine gülmek ve güldürmek için yalan söylüyorlar. Ve, toplumun sözü başka, özü başka kimseleri; bakışları ve amelleriyle yalan söylüyor. Yalanları açığa çıkanların artık yüzleri bile kızarmıyor. Burada şu hususu da ifade etmek gerekir ki; İslam dini, insanlar arasında tefrika oluşturan yalanı yasaklarken; uzlaştırıcı, kolaylaştırıcı ve yapıcı noktalarda yalan söylemeye, üç maddeyle sınırlı olarak izin vermiştir.
Bunlardan birincisi; Haksızlıkla zulme uğramış bir kimseyi, can mal ve namus bakımından zalimin elinden kurtarmak için; İkincisi; dargın olan eşleri veya birbirine dargın olan kimseleri barıştırmak için ki; peygamberimiz (s.a.v.) bir hadisinde mealen şöyle buyurmaktadır: ** İnsanlar arasını düzelten, bunun için hayırlı söz söyleyen ve hayırlı söz ulaştıran kimse yalancı değildir…(Muslim) Üçüncüsü ise; savaşta, düşmana galip gelmek için yanlış bilgi vererek düşmanı aldatmak, yalan kategörüsü içerisine dahil edilmemiştir. İşte bu üç konu dışındaki yalan, kişiyi ve toplumu felâkete sürükler inancını taşıyoruz.
Peygamber efendimiz, Enes Radıyallahu anhın rivayetinde mealen şöyle buyurmaktadır: ** Bana altı hasletle kefil olunuz, ben de size cennetle kefil olayım.” Ashab-ı Kiram : “ O altı haslet nedir?” diye sorunca, şöyle buyurdu: “Konuştuğunuzda yalan söylemeyiniz, Söz verdiğiniz zaman, sözünüzü bozmayınız. Tenasül uzuvlarınızı zina’dan koruyunuz. Ellerinizi zulümden (uzak) tutunuz (zulüm yapmayınız)...(İhya.İmam Gazali). Yine Buhari’nin zamanımıza ulaştırdıgı hadis mealen şöyle: *** Kim bana iki çene arasındaki (dili) ile, iki bacağı arasındaki (tenasül uzvu)nu (gayri meşru işlerde kullanmayacağına dair) söz verirse, bende ona cenneti söz veririm...**
Mü’minler olarak, müslümanlar olarak, dogru sözlü olmamız isteniyor, yalandan, yalancılıktan uzaklaşmamız emrediliyor, Allah için şahitliği ayakta tutmamız isteniyor. Allah için şahitliği ikâme edip ayağa kaldırmamız sorumluluk olarak bizlere yükletiliyor. Allah için adâletle şahitliği dimdik ayakta tutmamız emrediliyor. Rabbimiz, Allah için şehâdetinizde adâletten ayrılmayın. Allah için adâleti tam yerine getirerek Allah’a şahitlik edenlerden olun. Hayatınızda İslâm’ı öyle güzel yaşayın ki, öyle bir adâlet örnekleyin ki, öyle âdil bir Müslümanlık sergileyin ki varlığınız Allah’a, Allah’ın varlığına şahit olsun buyuruluyor.
Sizi görenler sizin şahsınızda, sizin hayatınızda Allah’ı hatırlasınlar buyuruyor. Kendimiz Allah için âdil davrandığımız gibi toplumumuzda da tüm zulümlerin kökünü kazıyıp adâleti ikâme etmemiz isteniyor. Adâletle hakkı ve haklıyı ayakta tutmamız bekleniyor. Vereceğimiz kararlarımızda Allah için adâletten ayrılmamamız emrediliyor. Kendinizin, kendi nefislerinizin aleyhine de olsa, ana ve babalarınızın aleyhine de olsa, akrabalarınızın, yakınlarınızın aleyhine de olsa Allah için şahitliklerinizde, hükümlerinizde haktan, adâletten ayrılmayın.
Şehâdetlerinizde, hükümlerinizde, yargılarınızda daima hak hâkim olsun, adâlet hâkim olsun. Allah rızasının dışında hiçbir kişisel çıkar, hiçbir menfaat duygusu ve tarafgirlik anlayışı olmasın. Allah’ın rızasını her şeyin üzerinde tutun diyor Rabbimiz. Dikkat eddersek Rabbimiz kendi aleyhimize de sonuçlansa, en yakınlarımız zarar görecek de olsalar haktan adâletten ayrılmamamız gerektiğini emrediyor. Yâni dünya üzerinde hiçbir beşer hukukunun, hiçbir beşer yasasının gerçekleştiremeyeceği en doğru, en dürüst hayat tarzını, en doğru karar alma, en doğru hareket etme özelliğini kazandırıyor Rabbimiz.
Eğer toplumda insanlar Allah’ın bu yasalarına teslim olur, Allah’ın istediği gibi hareket eder, hayatlarını Allah için yaşarlar, hedefleri Allah rızası olursa, o zaman kesinlikle bilelim ki insanlar ne bireysel hayatlarında, ne ekonomik hayatlarında, ne siyasal, ne aile hayatlarında birbirlerine zulmetmeyecekler, birbirlerine haksızlık etmeyecekler, tüm hayatlarında her şey doğru olacak, her şey adâletle yerli yerine oturtulmuş olacaktır. Böyle bir toplumda Allahın hükümlerine teslim olan Müslümanlar elbette verecekleri tüm kararlarında haktan, adâletten ayrılmayacaklar, kendi aleyhlerine bile olsa, en yakınlarının aleyhine bile olsa Allah’ın kitabına ve Resûlünün sünnetine uygun hareket edeceklerdir…
Yusuf Kerimoglu Hocafendi, Emanet ve Ehliyet edlı degerli eserinde bu konuda diyorki: İbn-i Hümam, „Yalanın bütün dinlerde haram kılındığını“ beyan etmektedir. Dolayısıyla „Yalancı Şâhidliğin“ haram olduğu hususunda icma hasıl olmuştur. Molla Hüsrev: „Bilmiş ol ki yalan yere şâhidlik eden kimsenin (Şehâdetiyle hüküm verilsin veya verilmesin) cezalandırılması gerekir. Yalancı şâhid’in ta’zir olunacağı hususunda icmâ vardır. Çünkü o kimse, müslümanlara zararı dokunan büyük bir günah işlemiştir. Yalancı şâhidlik hususunda belli bir sınır yoktur. Binaenaleyh o kimse „Bir daha yapmasın“ diye cezalandırılır.
Ancak Fûkaha ta’zir’in (cezâ’nın) nasıl olacağı hususunda ihtilâf etmiştir. İmam Ebû Hanife (rha) demiştir ki: „-O’nun ta’ziri (cezalandırılması) ancak teşhir edilmesidir.“ İmameyn’in kavline göre: „-Yalancı şâhidlik yapan kimse dövülür ve hapsedilir.“ İmam-ı Şafi (rha)’nin ictihadı da budur. Çünkü Hz. Ömer (ra)’in yalancı şâhidlik yapan kimseyi kırbaçladığı ve yüzüne çömlek karası sürdüğü rivâyet edilmiştir. İmam-ı Azam (rha)’ın delili ise şudur: Kadı Şureyh (rha) yalancı şâhidi teşhir eder, fakat dövmezmiş, eğer yalancı şâhid ticâret ehli ise; pazar yerinde değilse, ikindi namazından sonra insanların toplu olduğu yere gönderir ve: „-Biz bu adamı yalancı şâhid olarak bulduk, siz de bundan sakının“ diye nidâ ettirirmiş.
Kadı Şureyh Sahabe zamanında Kadı’lık yapmıştır. Sahâbe-i Kiram’dan hiç birisi, bu cezâlandırmaya itiraz etmemiştir. Dolayısıyle Sahabe-i Kiram’ın görüp, itiraz etmemesi icma hükmündedir“buyurmuştur. Muhakkak ki bu; Şer’i şerifle hükmeden, bir kaza makamı huzurunda yapılırsa, cezalandırılması sözkonusu olur. Bilindiği gibi Kur’ân, Sünnet ve icmâ ve diğer şer’i delillerle hükmetmeyen hiçbir kazâ (Mahkeme), kazâ hükmünde değildir. (Emanet ve Ehliyet.Yusuf kerimoglu).
Vehbe Zuhayli bu konuda diyorki: Yalan sözden kaçınmak vaciptir. Zûr, batıl ve yalan demektir. Bu cahili-yet ehlinin telbiyelerine karıştırdığı batıl sözler gibidir. Cahiliyet ehli telbiye getirirken: „Lebbeyk. Senin hiçbir ortağın yoktur. Ancak sana ait olan ortak müstesna. Sen ona da, onun sahip olduğu şeylere de maliksin.“ diyorlardı. Yine bu ifade cahiliyet ehlinin Bahire ve Sevâib hayvanları hakkında: „Bunlar haramdır, Haram kılınması Allah tarafındandır.“ demelerini de, ayrıca yalan yere şahitliği de ihtiva eder. Ayette yalan yere şahitliğe tehdit vardır. Fakat yalancı şahidin ta’zir edileceğine delâlet eden bir husus yoktur. Zira bu ayet sadece yalancı şahitliğin haram olduğuna işaret etmektedir.
Yalancı şahit ancak kamu haklarının korunması ve bozgunculuk çıkaranlara engel olunması için yöneticinin izlediği metod olan siyaset-i şer’iyye ve maslahat-ı âmme (kamu yararı) açısından ta’zir edilebilir. Bu Malikîlerin ve İmam Ebu Yusuf ile İmam Muhammed’in görüşüdür. Buharı ve Müslim’in Sa/ıiMerinde Peygamberimiz’in (s.a.) şöyle buyurduğu rivayet edilmektedir: „Büyük günahların en büyükleri, Allah’a şirk koşmak, anne-babaya isyan etmek, yalan yere şahitlik yapmak ve yalan sözdür.“ Rasu-lullah (s.a.) o sırada yaslanmış durumdaydı. Doğrulup oturdu ve bu sözünü o kadar tekrarladı ki biz keşke sussa (tekrarlamasa) dedik.(Tefsiri Münir.Zuhayli)
Öyleyse ey iman edenler, birileri kendim nefsim diye, birileri babam anam diye, birileri akrabam yakınım diye, birileri fakir diye, birileri gariban, birileri zengin diye kendileri hakkında vereceğiniz kararlarda haktan adâletten ayrılmayacağız inşaallah. İnsanların konumları, bizlere yakınlıkları ne olursa olsun onlar hakkında vereceğimiz hükümler konusunda taraf tutup haktan, adaletten, dogruluktan sapmayacağız inşaallah.
Ne akrabalık bağları ne de menfaat düşüncelerimiz bizlerin insanlar arasında şahitliğimizi, dogru sözlü olmamızı âdil bir şekilde yerine getirmemizi engel teşkil etmeyecektir inşaallah.
Nisa Suresinin bu.135. ayeti hakkında Seyyid kutub tefsirinde diyorki: Bu iman edenlere yönelik yeni sıfatlarıyla yapılan bir çağrıdır. Kuşkusuz bu, onların eşsiz sıfatıdır. Bu sıfatla değişik bir oluşum yaşadılar. Bununla yeniden ve değişik bir şekilde doğdular. Ruhları, düşünceleri, ilke ve hedefleri yeni baştan doğdu. Onlarla birlikte, bağlandıkları yepyeni bir görev, yüklendikleri ulu bir emanet de doğdu. İnsanlığı yönetme ve insanlar arasında adaletle hükmetme emaneti. Bunun için, bu sıfatla yapılan çağrının bambaşka bir değeri ve özel bir anlamı vardır.
„Ey müminler…“ Bu sıfatla vasıflanmaları nedeniyle bu büyük emaneti yüklenmişler, bu büyük emaneti yerine getirmeleri için hazırlanıp eğitilmelerinin nedeni de bu sıfatla vasıflanmalarıdır kuşkusuz. Zor ve ağır sorumluluklar yüklemeden önce, hikmetli ilahî eğitim metodunun başvurduğu okşayıcı yöntemlerden birisidir bu:“… Kendinizin, ana-babanızın ve akrabalarınızın aleyhinde bile olsa, adalete sıkı sıkıya bağlı kalınız ve Allah için şahitlik ediniz. Haklarında şahitlik ettiğiniz kimseler ister zengin, ister fakir olsunlar, Allah kendilerine herkesten daha yakındır.“Bu, „adaleti yerine getirme emaneti“dir.
Her türlü durum ve koşulda, mutlak anlamda adaleti ayakta tutma emanetidir yüklenen. Yeryüzünde azgınlık ve zulmü engelleyen bu adalettir. İnsanlar arasında adil olmayı garantileyen, müslüman-müslüman olmayan her hak sahibine hakkını veren budur. Bu hak konusunda -yahudinin hikayesinde gördüğümüz gibi- Allah yanında müminle mümin olmayan eşittir. Akraba olsun, uzak olsun, herkes birdir. Arkadaş, düşman fark etmez. Zengin, fakir aynıdır.“… Adalete sıkı sıkıya bağlı kalınız ve Allah için şahitlik ediniz.“ Sırf Allah için. Doğrudan doğruya onunla birlikte hareket ederek. Lehinde ya da aleyhinde şahitlik edilen biri için değil.
Bir kişinin, toplumun ya da milletin çıkarı için değil. Sorunu ilgilendiren herhangi bir unsuru saran koşullara göre hareket etmeksizin, yalnızca Allah için ve onunla birlikte hareket ederek şahitlik. Her türlü eğilimden, arzudan, çıkar ve değerlerden soyutlanarak. „… Kendinizin, ana-babanızın ve akrabalarınızın aleyhinde bile olsa..“ Burada ilahî sistem kişiyi kendisine ve duygularına karşı harekete geçir meye, önce kendi şahsına, sonra da anne-baba ve akrabalara karşı durmasını sağlamaya çabalamaktadır. Bu oldukça zor bir çabadır. Zorluğu, dille söylenenden, akılla kavranan anlam ve işaretlerinden çok daha fazladır.
Şüphesiz bunu pratik olarak yaşamak, akılla kavramaktan çok farklı bir şeydir. Bu deneyimi pratik olarak yaşamaya çabalayandan başkası dediklerimizi anlayamaz. Ancak yine de ilahî sistem, mümin kişiyi bu zorlu deneyimi yaşamaya yöneltmektedir. Çünkü bunun bulunması zorunludur. Bu kuralın yeryüzünde yaşaması kaçınılmazdır. İnsanlardan bir topluluğun bunu ayakta tutması şarttır. Sonra o, kişiyi fıtrî ve toplumsal duygularına karşı çıkmaya yöneltmektedir. Lehinde ya da aleyhinde şahitlik edilen fakir biriyse, kişi onun aleyhinde doğru şahitlik yapmaktan kaçınabilir, zayıflığına yardım olsun diye şahitliği lehinde yapabilir.
Yahut kişinin fakir oluşu, cahiliye toplumlarının genel karakterleri üzere, toplumsal baskıların etkisiyle aleyhinde şahitlik edilmesine neden olabilir. Lehinde ya da aleyhinde şahitlik edilenin zengin biri olması durumunda, toplumsal sistem onu hoşnut edecek bir karar verebilir. Ya da zenginliği ve şımarıklığı kişiyi aleyhine çevirebilir, böylece de aleyhine şahitlik etmek söz konusu olabilir. Bunlar fıtrî duygular ve toplumsal zorunluluklardır. Pratik hayatta insanlar bunlarla karşılaştıkları zaman bunların etkileri son derece ağır olur.
İşte ilahî sistem kişiyi bunlara karşı harekete geçirdiği gibi kişilik sevgisine, anne-baba ve akraba sevgisine karşı da harekete geçirmektedir. „Haklarında şahitlik ettiğiniz kimseler ister zengin, ister fakir olsunlar, Allah kendilerine herkesten daha yakındır.“ Bu oldukça zor bir çabadır. Son derece zorlu bir çaba olduğunu hep tekrarlıyoruz. İşte İslâm, mümin nefisleri -realite dünyasında- pratik deneyimlerin tanık olduğu ve tarihin kaydettiği böyle bir zirveye yöneltirken, insanlık aleminde gerçek bir mucize meydana getiriyordu.
Bu mucize ancak, ulu ve sağlam ilahi hayat sisteminin gölgesinde gerçekleşebilir. „o halde nefsinizin arzusuna uyarak doğruluktan sapmayınız.“ Arzular çeşit çeşittir. Bazısı zikredildi de. Bencillik nefsin bir arzusudur. Aile ve akraba sevgisi arzusudur. Şahitlik ve hüküm noktasında fakire acımak bir arzudur. Zengine toleranslı davranmak nefsin arzusudur. Ona zarar vermek de şahitlik ve hüküm konusunda aşiret, kabile, ümmet, devlet ve vatan tarafını tutmak da keyfï bir arzudur. Aynı şekilde -şahitlik ve hüküm noktasında- din düşmanı da olsalar düşmanlara antipatik davranmak nefsin keyfî bir arzusudur.
Kuşkusuz arzular ve hevesler sınıf sınıf, çeşit çeşittir. Tümü de yüce Allah’ın müminleri etkilemekten ve etkilerinde kalarak haktan ve doğruluktan sapmaktan yasakladığı şeylerdir. Son olarak şahitliği saptırmak ve bu konuda uyulması gereken prensipten yüz çevirmek hususunda bir tehdit, bir uyarı, bir korkutma yer almaktadır. „… Eğer kaypaklık eder, yada şahitlik yapmaktan kaçınırsanız, kuşku yok ki, Allah yaptıklarınızdan haberdardır.“ Bir mümine, yüce Allah’ın yaptıklarından haberdar olduğunun hatırlatılması, bunun arkasındaki korkunç tehdidi anlayıp titremesi için yeterlidir.
Kuşkusuz bu Kur’an ile, müminlere hitab eden yüce Allah’tı. Rivayet edilir ki; Abdullah b. vaha, (r.a) Resulullah (salât ve selâm üzerine olsun) tarafından, hayberlilerin meyve ve ekinlerden elde ettikleri ürünleri ölçüp yarısını, hayberin fethinden sonra Resulullah (salât ve selâm üzerine osun)’a verdikleri söz uyarınca almak üzere gönderildiğinde, yahudiler, kendilerine yumuşak davranması için rüşvet teklif ettiler. Bunun üzerine; „Allah’a andolsun ki ben yaratılmışlar için en çok sevdiğim kişi tarafından size gönderilmişim. Sizden ise vallahi de sayınızca maymun ve domuzdan daha çok nefret ederim. Ancak ona karşı olan sevgimle, size duyduğum kin sizin hakkınızda adaletten sapmama neden olamaz“ dedi.
Onlar da „göklerle yer bu sayede ayaktadır“ dediler. Abdullah b. Revaha (r.a), eşsiz ilahî sistemin üzerine kurulu Hz. Peygamberin okulunda, eğitim görmüştü. O da bir insandı, böylesine zor bir deneyimden geçmiş başarıya ulaşmıştı. Kendisinden başka daha birçoklarının bu sistemin gölgesinde gerçekleştirdiği gibi o da, bu ilahî hayat sisteminin gölgesinden başka hiçbir yerde gerçekleşmesi mümkün olmayan adaleti gerçekleştirmiştir. Bu olağanüstü dönemin ardından çağlar birbirini kovaladı. Kütüphaneler fıkıh ve kanun kitaplarıyla doldu. Hayat, yargı, kurum ve kuruluşlarıyla dolup taştı.
Düzenlemeye ilişkin uygulama ve formaliteler kaydedilir oldu. Kafalar adalete ilişkin sözlerle, ağızlar ise uzun uygulamalarına ilişkin nutuklarla doldu taştı. Bütün bunları korumak için çeşitli kurum ve kuruluşlar vücuda getirildi. Ancak, adaletin gerçek tadına varmak, insanların vicdanlarında ve hayatlarında bu anlamın pratik olarak gerçekleşmesi, bu ulu ve bu erişilmez zirveye ulaşmış olağanüstü dönemin dışında hiçbir zaman gerçekleşmedi. Bir de, tarih boyunca İslâm’ın egemen olduğu topraklarda, bu inancın onardığı gönüllerde ve bu essiz ilahi sistemin yetiştirdiği fert ve toplumlarda gerçekleşmiştir.
Yeni yargı kurumlarını, çağdaş yargı uygulamalarını, gelişen ve iyice kurumlaşan yargısal düzenleme ve sistemleri almak isteyenlerin bu gerçeği iyice düşünmeleri gerekir. Bu adamlar, yukarıda sayılan şeylerin, adaletin gerçekleşmesi için daha pratik olduklarını ve eski çağların olağanüstü dönemdeki sade uygulamalardan daha garantili olduklarını, bu günkü yapılanların o dönemdeki sade şeklinden çok daha sağlam ve kalıcı olduklarını sanıyorlar. Bu, işlerin formalite ve kabarıklığının, eşya ve olayların hakikatını kavrayamayanların düşüncelerinde meydana getirdiği, bir vehimdir.
Şekil ve durumların sadeliğine rağmen insanları bu düzeye ulaştıran sadece bu ilahî hayat sistemidir. Şekil ve kurumların değişip yenilenmesine rağmen insanları tekrar bu düzeye ulaştıracak da yine bu ilahî hayat sistemidir. Bunun anlamı, yeni yargı kurumlarını geçersiz kılmak değildir. Sadece kurumların hiçbir değerinin olmadığını, önemli olanın bunun ötesindeki ruh olduğunu bilmemiz yeterlidir. Bundan sonra şekli ve hacmi ne olursa olsun, hangi zaman ve mekanda söz konusu oluyorsa olsun durum değişmeyecektir. En üstün olanın üstünlüğü,zaman ve mekana bağımlı değildir kuşkusuz.
Ne akrabanın akrabalığı, ne zenginin zenginliği, ne de fakirin fakirliği bizleri farklı uygulamalara, adâletten sapmaya götürmeyecektir inşaallah.Adâletten vazgeçip hevâ ve heveslerimize uymayacağız. Adâleti bir tarafa bırakarak nefislerimizin hevâ ve heveslerine tabi olmayacağız. Irkçılık, kavmiyetçilik, düşüncesiyle insanların bize buğz etmesi, insanların bizi sevmesi, kişisel çıkarlarımız sebebiyle adâleti bir kenara bırakıp da zulme yönelmeyecektir inşaallah. Basit dünya hesapları sebebiyle yamukluk yapmayacağı, Nefislerimizin hevâ ve heveslerine tabi olmayacağız inşaallah.(Fi Zilal.Seyyid kutub)
Heva ve hevesimize uyarak yanlışa düşmeyelim inşaallah… Bilindiği gibi *HEVA*; boş, hava dolu, sonuçsuz, değersiz gibi anlamlara gelir. Bu kavram nefsin şehvete ve zevke düşkünlüğünü anlattığı gibi, ilim sahibi olmadan sahibine emir veren nefis anlamında da kullanılmaktadır. Böyle bir nefis sahibini şehvete ve aşırı zevke düşürüp günaha sürükler, sahibini de uçurumlara ve cehenneme düşürür Allah korusun.İnsanın aşırı isteklerine, Allah’tan gelen ilme yani vahye uymayan tutumlarına *HEVA* denilmektedir. Nefsin sınırları istekleri, meşru arzuları normal yoldan karşılandığı zaman hata değil sevap bile oluyor.
Nefis her zaman çeşitli isteklerde bulunur. Bu isteklerin bir kısmı insanın ihtiyacı değil, nefsin aşırı istekleridir. Kişi nefsinin meşru isteklerini inandığı Rabbin gönderdiği ölçüler içerisinde karşılayabilir. Aşırı isteklere uyulması; nefsin Rabbin ölçülerine aldırmaması anlamına gelir. Bu şüphesiz bir hatadır ve sahibine zarar veren bir şeydir. Eğer nefis Allah’tan gelen ilme, yani vahye uyarsa, görüşlerini, kararlarını, isteklerini bu ilme uygun bir şekilde ayarlarsa; o nefis doğru yolda olan nefistir.
Fakat bir kimse Allah’tan gelen ilme-vahye kulak asmaz, yalnızca kendi görüşünü, zevkini, kararını, arzusunu ön plana çıkarırsa bu nefis doğru yoldan azan bir nefistir ve o kişi heva’sına uydu demektir. Yeryüzündeki bütün günahların, bütün şirklerin, bütün kafirliklerin, münafıklığın sebebi heva’ya uymaktan ileri gelir. Bir iş yaparken, bir şey hakkında karar verirken, bir ibadet fiilini yerine getirirken, bir şey yanlış mı doğru mu diye düşünürken; kişi ya kendi aklına ya da inandığı dinin ölçülerine uyar.
Eğer akıl Allah’tan gelen ilme yani vahye uyuyorsa, o akıl isabetli karar verir. Eğer bir akıl Allah’tan gelen Mutlak doğrulara inanmıyorsa, o aklın sahibi kesinlikle yanılacaktır ve heva’sına uymuş olacaktır. İşte böyle bir insan kendi görüşünden, kendi kararından başkasını beğenmiyorsa, kendi zevkinden daha üstün bir şey tanı-mıyorsa o insan kendi heva’sını, kendi nefsini İlahlaştırıyor demektir. Rabbimiz Furkan suresi ayet.3.te mealen şöyle buyurmaktadır: ***Gördün mü hevasını (arzularını-isteklerini) tanrı haline getireni? Onun üzerine sen mi vekil olacaksın…***
Böyle bir kimseler canlarının isteğinden başka kutsal bir şey bilmezler. Bunlarda hakseverlik yoktur. Bu gibiler bencil insanlardır. Peşine düştükleri arzuları da normal bir istek değil, canlarının istediği kuruntulardır. Böyleleri hak, hukuk, delil, âyet, şahit tanımazlar, yalnız kendi isteklerini en üstün tutarlar. Onlara göre din de, insanların vicdanlarından gelen arzularıdır. Dolaysıyla kendi nefislerini doyurmaya, keyiflerini tatmin etmeye çalışırlar.
Bunlar, hakkı ve gerçeği kabul etmezler ama, keyfiliği hayat anlayışı olarak alırlar.‘Heva’nın yerleştiği kalpte, başta şirk olmak üzere bütün olumsuz davranışlar, bütün kötülükler yerleşmeye başlar. Böyleleri ‘heva’-nın bir benzeri olan zanlarının (boş kuruntularının) ve keyiflerinin peşi-ne giderler. Allah’ın gönderdiği hidayet rehberine aldırmazlar bile. Öyleyse kişinin kendi ‘heva’sına uyması, Hakk’tan yüz çevirmesi demektir. Heva’sına uyan insanların çok olduğu toplumlarda hata çok yapılır, suç çok işlenir, fitne ve fesat çok yaygınlaşır, insaní değerler rağbet görmez, adaletle hareket etme ahlakı zayıflar.
Bu bakımdan insanlara düşen heva’larına uymak değil, kendi heva’sından konuşmayan Allahın şanlı peygamberine ve O’nunla beraber Allah Celle şanuhu dan gelen ilme yani mutlak doğrulara tabi olmaktır. Evet, Mü’minler olarak, adâletten vazgeçip hevâ ve heveslerimize uymayacağız. Adâleti bir tarafa bırakarak nefislerimizin hevâ ve heveslerine tabi olmayacağız. Hep Allah emirleri doğrultusunda âdil bir hayat yaşamaya ğayret edeceğiz. Sürekli Rabbimizin kontrolünde olduğumuzun bilincinde hareket edeceğiz, yalandan, yanlıştan, bile bile hata etmekten, günaha düşmekten korunacağız inşaallah…
Yalan ve yalancılık üzerinde ne kadar dursak yeridir. Konumuzu Peygamber efendimizin Yalan söz üzerine söylediği hadisi şeriflerle bağlayalım inşaallah…Tirmizi’de rivayeti gelen hadis mealen şöyle: ** Kuşkulandığını at, kuşkulanmadığına bak! Doğruluk kalbinin yatıştığında, yalan ise kuşku duyduğundadır…** Ebu Davudun zamanımıza ulaştırdığı hadis mealen şöyle: ** insanları güldürmek için yalan yanlış konuşan kimsenin vay hâline…**
Yine Ebu Davud’da rivayet edilen bir hadiste Peygamber efendimiz mealen şöyle buyuruyor: ** „Senin doğru söylediğine inanan bir adama yalan söylemen, en büyük hainliktir…** Sahihi Muslimdeki rivayet mealen şöyle: **Kişiye, yalan olarak, her duyduğunu anlatması yeter…** Muslim’deki bir başka rivayet yine uyarıcı nitelikte, mealen şöyle:** Ahirzamanda yalancı deccaller olacaktır. Sizin ve babalarınızın duymadıkları hadîsleri size sunacaklar. Dikkat edin ve onlardan uzak durun da, sizi şaşırtıp saptırmasınlar…**
Buhari’deki rivayet edilen hadisi şerif ise eğitici, öğretici ve aynı zamanda nasıl hareket etmemiz gerektiğinin ifadesi oluyor mealen şöyle:** Doğruluk iyiliğe götürür, iyilik cennete iletir. Kişi doğrulukta devam eder durur,sonunda, Allah katında „doğrucu“ olarak yazılır. Yalan,azıp sapmaya iletir, azıp sapma ise, ateşe götürür. Kişi yalan söylemekte devam eder, sonunda, Allah katında „yalancı“ olarak yazılır…** Yalandan, yanlıştan, korunmak ve yanlışa sapmamak için mümkün olduğu kadar ğayret sarf edeceğiz inşaallah…
Allahım bizleri her zaman ve daima hakikati, gerçeği ifade edenlerle bir ve beraber eyle. Bizleri Yalan, yanlış, hatalı sözleri söyleyen hata, kusur ve günahta ısrar eden fasıklar güruhundan uzaklaştır. Bizleri Kur’an ahlakıyla ahlaklandır. Bizleri sünneti seniyyeye sımsıkı tutunananlarla bir ve beraber eyle. Bizleri kalbi kararanlar ve hakikati örtmeye çalışanlarla mücadele azmi ve kararlılığı ver. Bizleri Ehli sünnet vel cemaatta sağlam duranlarla bir beraber eyle. Bizleri sıratı müstakimden ayırma…Dsen her şeylere kadirsin Allahım…Amin…
Sermedkadir…LU…02.02.2017…